بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار جمعى از اقشار مختلف مردم قم سال1386

گویندگان، وعاظ، مداحان، سرایندگان، همه باید توجه داشته باشند که این یک حقیقت عزیز است؛ با آن نبایست بازى کرد؛ حقایق ماجراى عاشورا را بازیچه نباید قرار داد. هر کسى یک چیزى به آن اضافه بکند، خرافه‏اى را به آن وصل بکند، کارهاى غیر معقول را به نام عزادارى انجام بدهد، اینها نباید باشد؛ اینها طرفدارى از امام حسین نیست. یک وقتى ما راجع به مسئله‏ى تظاهرات قمه، مطلبى را گفتیم، یک عده‏اى گوشه کنار صداشان بلند شد که آقا ! این عزادارى امام حسین است؛ مخالفت نشود با عزادارى امام حسین! این، مخالفت با عزادارى نیست؛ مخالفت با ضایع کردن عزادارى است. عزادارى امام حسین را نباید ضایع کرد.

قسمتی از سخنان مقام معظم رهبری در جمع خبرگان رهبری سال 1384

ما چند سال پیش این جا راجع به قمه‌زنی‌- امری که «بَیِّن الغَی» است - مطالبی گفتیم؛ بزرگانی صحبت کردند، نجابت کردند، قبول کردند و مردم زیادی هم پذیرفتند؛ یک وقت دیدیم از گوشه‌هایی سر و صدا بلند شد که آقا شما با امام حسین مخالفید! معنای «سفینة النجاة و مصباح الهدی» این است که ما عملی را که بلاشک شرعاً محل اشکال است و به عنوان ثانوی هم حرام مسلم و بیّن است، انجام دهیم! باید این روشنگری‌ها را بکنیم تا نسل جوانِ ما به اسلام بیشتر علاقه‌مند شود. گرایش جوان‌ها را به اسلام می‌بینید. این گرایش، گرایش عاطفی است. این گرایش، بسیار ارزشمند است؛ امّا مثل موجی است که ممکن است بیاید و برگردد. ما اگر بخواهیم این موج همچنان استمرار داشته باشد، باید پایه‌های فکری جوان‌ها را محکم کنیم. دعای ابوحمزه ثمالی، دعای امام حسین در روز عرفه، اینها را جوان‌های ما می‌خوانند؛ امّا معنایش را نمی‌فهمند. «الهی هب لی قلبا یدنیه منک شوقه»؛ چقدر از این‌گونه مناجات‌ها و از این‌گونه مبانی و از این حرف‌های عمیق در دعاهایی مثل مناجات شعبانیه و صحیفه‌ی سجادیه وجود دارد که احتیاج هست ما اینها را برای جوان‌ها بیان و تبیین و روشن کنیم تا بفهمند و با علاقه و عاطفه و شوقی که دارند، بخوانند.^[1]

قسمتی از سخنان مقام معظم رهبری در جمع خبرگان رهبری سال 1383

مسألة عزاداری‌ها هم بسیار مهم است. شکی نیست که در مواردی در عزاداری‌ها حرف‌های غیرواقعی و غلط و خرافی گفته می‌شود؛ لیکن اگر فرض می‌کردیم هیچ حرف غلطی هم به آن معنا بیان نشود، امّا وقتی حرف صحیح ولی سست و بدون استناد به یک مدرکِ درست گفته شود، یا حرفی که ایمان مردم را متزلزل کند و در باور مخاطبان نگنجد، گفته شود، این هم مضر است. شنیده‌ایم و در مواردی دیده‌ایم که کسانی به این عیب، بلکه به این خطر توجه کرده و آن را بیان کرده‌اند. طبعاً ذهن‌های بعضی کشش ندارد این معنی را درک کند؛ در مقام عمل هم به این کار عادت کرده‌اند؛ این خیلی مهم نیست؛ این قابل اثرگذاری است؛ امّا ناگهان از نقطه‌یی از دل روحانیت و از مراکز معتبر روحانیت ندای تأییدی از آن کارِ غلط بلند شده؛ این باید علاج شود؛ و الّا بیان کردن، توجیه کردن و تشر زدن دشوار نیست.

این طور نباشد که وقتی مطلب حقی در مرکزی گفته می‌شود و مسؤول و روحانیِ روشن‌فکر و آگاهی آن را بیان می‌کند، ناگهان با این توهم یا با این وسوسه که اصل عزاداری امام حسین(ع) زیر سؤال برده شد، جریانی درست شود؛ کما این‌که ما دیدیم در قضیة قمه‌زنی همین‌طور شد. به نظر ما قمه‌زنی یک خلاف شرع قطعی بود و هست؛ این را ما اعلام کردیم و بزرگانی هم حمایت کردند؛ امّا بعد دیدیم از گوشه و کنار کسانی در جهت عکس این عمل می‌کنند! اگر قمه‌زنی اشکال هم نداشته باشد و حرام هم نباشد، واجب که نیست؛ چرا در جاهایی برای این چیزهای بعضاً خرافی انگیزه وجود دارد؟ آنهایی هم که جنبه خرافی محض ندارند، لااقل این مقدار هست که در دنیای امروز، در فرهنگ رایج جهانی امروز، در عقلانِیاتی که امروز در داخل خانه‌های ما و بین جوانان و دختران و پسران ما رایج است، عکس‌العمل نامناسب ایجاد خواهد کرد. اینها از بیّنات شرع نیست که ما بگوییم چه دنیا بپسندد، چه نپسندد، ما باید اینها را بگوییم؛ حداقل اینها مشکوک فیه است. مجلس خبرگان یک مجلس معتبر و باعظمت است؛ دربارة موضوعی که به نظرتان مهم می‌آید، قطعنامه‌ صادر کنید تا پخش شود؛ لااقل مردم ایران بدانند که نظر شما نسبت به فلان مسأله این است؛ گیرم بعضی عمل بکنند یا نکنند.[1]

پاسخ رهبر معظم انقلاب اسلامى به نامه

امام جمعه اردبیل

در پى نامه حجت الاسلام و المسلمین مروج، امام جمعه اردبیل، مبنى بر اعلام تبعیت مردم اردبیل از نصایح و رهنمودهاى رهبر انقلاب در مسأله عزادارى سالار شهیدان حسین بن على، علیهما‌السلام، حضرت آیت الله خامنه‏اى رهبر معظم انقلاب اسلامى و ولى امر مسلمین، خطاب به امام جمعه اردبیل پاسخى به این شرح صادر فرمودند:

بسم الله الرحمن الرحیم

جناب حجت الاسلام و المسلمین آقاى مروج، امام جمعه مکرم اردبیل- دامت برکاته- بعد السلام و التحیه

مرقوم جناب‌عالى که حاکى از موضع‌گیرى تحسین برانگیز مردم عزیز اردبیل پیرامون نصایح اینجانب در مسأله عزادارى سالار شهیدان، علیه آلاف التحیه و الثناء، بود دریافت شد.

از آن مردم مؤمن و غیور و فداکار که همواره در صفوف مقدم صالحات قرار دارند، همین انتظار نیز هست. اینجانب هم در صحنة خونین جنگ و هم در عرصه حضور عقیدتى و انقلابى و سیاسى، رشادت و جوان‌مردى و غیرت‌دینى و روشن‌بینى و عشق به اهل‌بیت، علیهم‌السلام، را در مردم عزیز اردبیل و خطة آذربایجان دیدم و ـ انشاء الله ـ در نزد حضرت حق تعالى مأجور و سرافراز خواهند بود.

عرایض اینجانب به مردم متدین و عاشق خاندان نبوت و ولایت، علیهم‌السلام، از روى دلسوزى است، اینجانب مى‏بینم که چگونه اخلاص و محبت مردم به سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام مورد جفا و قضاوت‌هاى جهانى واقع مى‏شود؛ چگونه درک روشن بینانة آنان در اعتقاد به مقام والاى اهل‌بیت، علیهم‌السلام، به خاطر بعضى اعمال جاهلانه حمل بر امورى مى‏شود که از ساحت شیعه و ائمة بزرگوارشان بسى دور است؛ مى‏بینم که چگونه عزادارى بر جگر گوشه‏گان زهراى اطهر، علیهم‌السلام، مورد تبلیغ سوء دشمنان متعصب و تبلیغات‏چى‏هاى شیطان استعمار قرار مى‏گیرد؛ مى‏بینم که بعض اعمالى که هیچ ریشه دینى هم ندارد بهانه به دست دشمن مغرض مى‏دهد که بدان وسیله، هم اسلام و تشیع را ـ العیاذ بالله ـ به عنوان آیین خرافه معرفى کنند و هم بغض و عداوت خود را نسبت به نظام مقدّس جمهورى اسلامى در تبلیغات خود آشکار سازند. شیعه محب و مخلصى که در روز عاشورا با قمه سر و روى خود و حتى کودکان خردسال خود را خونین مى‏کند، آیا راضى است که با این عمل خود در روزگارى که هزاران چشم عیب‏جو و هزاران زبان بدگو در پى بد معرفى کردن اسلام و تشیع است عمل او را مستمسک دشمنى خود قرار بدهد؟ آیا راضى است که با تظاهر به این عمل، خون دهها هزار جوان بسیجى صفت عاشق را که براى آبرو دادن به اسلام و تشیع و نظام جمهورى اسلامى بر زمین ریخته شده است ضایع سازد؟

آنچه از قول مراجع سلف، رحمت الله علیهم، نقل شده است، بیش از این نیست که اگر این کار ضرر معتنى به ندارد، جایز است. آیا سبک کردن شیعه در افکار جهانیان ضرر معتنى به نیست؟ آیا مخدوش کردن محبت و عشق شیعیان به خاندان مظلوم پیامبر، صلی الله علیه وآله، و به خصوص شیفتگى بى‏حد و حصر آنان به سالار شهیدانعلیه السلام را بد جلوه دادن ضرر نیست؟ کدام ضرر از این بالاتر است. اگر قمه‌زدن به صورت عملى انفرادى در خانه‏هاى در بسته انجام مى‏گرفت، ضررى که ملاک حرمت است فقط ضرر جسمى بود؛ وقتى این کار على رؤس‌الاشهاد و در مقابل دوربین‏ها و چشم‏هاى دشمنان و بیگانگان بلکه در مقابل چشم جوانان خودمان انجام مى‏گیرد، آن وقت دیگر ضررى که باید معیار حرمت باشد فقط ضرر جسمى و فردى نیست، بلکه مضرات بزرگ تبلیغى که با آبروى اسلام و شیعه سر و کار دارد نیز باید مورد توجه باشد.

امروز این ضرر بسیار بزرگ و شکننده است؛ و لذا قمه‌زدن علنى و همراه با تظاهر، حرام و ممنوع است.

البته کسانى که در سال‌هاى گذشته از روى عشق و اخلاص قمه زده‏اند، مأجورند و به خاطر نیتشان مستوجب ثواب الهى‏اند ـ انشاء الله.

ولى اکنون باید به نحو متعارف که در طول قرون و اعصار عزادارى مى‏کرده‏اند و متدینین و علماء هم خود در آن شرکت مى‏جسته‏اند عزادارى کنند؛ یعنى، تشکیل مجالس روضه‏خوانى و راه اندازى دستجات و مواکب عزادارى که داراى حال و حزن و شور محبت اهل‌بیت، علیهم الصلوة و السلام، است سعى کنند که نوحه‏ها و شعرها و روضه خوانى‏ها پر مغز و داراى مضامین صحیح و متکى به آثار وارده معتبره از ائمه، علیهم‌السلام، یا علماى بزرگ باشد.

سلامتى و توفیقات جنابعالى و همه مردم آذربایجان و اردبیل و سایر مناطق کشور اسلامى را مسئلت مى‏نمایم.

سید على خامنه‏اى

هفتم محرم الحرام 1415 مطابق 27 خرداد 1373